اینقدر«من»،«من» نگوئید این «من» شیطان است

بالاگریوه- شأن نزول این جمله‌ی اخلاقی–سیاسی حضرت امام خمینی(ره)،«من»گفتن بنی‌صدردرمقابل اسلام وولایت بود.او مرتب می‌گفت:من چنین کردم–من چنان کردم وسپس نتیجه می‌گرفت:«عملاًآن کسی رهبراست که بیشترکارکرده است»ومجدداً نتیجه می‌گرفت که «مردم با من هستند»!

امام به ایشان وبرای تنویراذهان عمومی فرمودندکه اگر مردم باتوهستند،چون گمانشان براین است که توبااسلام هستی.لذا بدین مضمون فرمودند:«اگر امر واقع شود بین شما و اسلام،مردم اسلام راانتخاب می‌کنندواگرامرواقع شودبین من ورسول‌الله (ص)،مردم رسول‌الله(ص)راانتخاب میکنند»وتأکیدنمودندکه اینقدر«من»،«من»نگویید:این من شیطان است.یعنی شماراخودنگروخودمحورمی کند وازخدانگری وخدامحوری دورمی‌کند.ابلیس نیزبخاطرهمین«من»‌گرایی درمقابل خداوندمتعال شیطان شدوازبارگاه ملکوتی اخراج گردید.

انسان همواره باید به ناچیزبودن خوددربرابرخداوند تبارک وتعالی توجه داشته باشد،زیرافراموش کردن این امرمی تواندفردرادر مسیر خودخواهی قرار دهد که جدی ترین مانع برای کمال و رشد است.

اصلی ترین مانع کمال انسان خودخواهی و"منیت" است،ومنیت به معنای خلقیاتی است که انسان رادرمسیرخودخواهی قرارمی دهد. وقتی می کوشیم تابرمبنای معیارهای منیت زندگی کنیم در حقیقت اسیر همان منیت هستیم.دراین حالت ارزش ما در جایگاه یک انسان بادارایی ها وموفقیت هایمان ارزیابی می شود.اگردارایی اندکی داریم پس دارای ارزش اندکی هستیم، بنابراین درنظردیگران نیزبی ارزش بشمارمی آییم. اگر دیگران به ما احترام نمی گذارند و ارزشمان بستگی به چگونگی نظردیگران دارد پس برایمان قابل درک نیست که به خودمان احترام بگذاریم.دراین شرایط اسیرمنیت هستیم که پیوسته مجبورمان می کندبرای کسب حرمت نفس از طریق نظردیگران تلاش کنیم.

منیت احساس چشم و هم چشمی رادرانسان به وجود می آوردوارزش مان را برمبنای این که چند وقت یکبار درجایگاه برنده قرار می گیریم،ارزیابی میکند.وقتی اسیرمنیت هستیم عزت نفس نداریم،زیرااحساس می کنیم برمبنای شکست هایمان مورد قضاوت و داوری قرار می گیریم.

هر انسانی درابتدا خصلت خودخواهی داردو همه چيزرابراي خودش مي خواهدوتا زماني كه موفق به خودسازي نشود،نمي تواند ازخودخواهي رها شود.هرانسان داراي دونفس است كه يكي ازآنهارا بايدازبين ببردو باآن مبارزه كندكه همان هواهاي شيطاني و نفساني است.

امانفسي كه موجب كرامت انسان است واوراازبدي هاوگناه دورمی کندويابه خوبي هاو نیکی امرمي كند.مثل نفس لوامه ويانفس مطمئنه بسيار خوب است وبايدآن رابزرگ وعزیزشمرد.قرآن درآیه سوره منافقون مي فرمايد: "ولله العزه ولرسوله و للمؤمنين: عزت و بزرگواري مخصوص خدا و پيامبر ومؤمنان است".

براي درمان منيت و خودبيني نخست بايدريشه آن راشناخت وباکنارگذاشتن آن عامل به مبارزه بااين بيماري خطرناک رواني قيام کرد.به عبارت ديگرمعالجه رابايددرمبارزه باعامل شروع کرد نه معلول.پيامبرگرامی اسلام(ص)مي فرمايند:هرچيزي که درانسان غرور ايجادمي کند وي رامست مي نمايدو سزاوار است باآنها بااحتياط برخوردکندو آنهاعبارتنداز:مال و ثروت،قدرت ورياست،علم و دانش، تعريف و ستايش اغراق آميز، جواني و نيروي جواني که هر کدام باد غرور دارد.

انسان بایدبه فقروجودى خودنسبت به خداوندتبارک وتعالی توجه داشته باشد ويك لحظه از آن غفلت نورزدوبایدبه يك خودشناسى و خداشناسى دقيق وصحيح برسد كه چه هست و چه مى‏ تواندباشدو اگرلطف خالق نباشدچه خواهدشد و آيااصلاً وجود داشته و مى‏ تواند موجود باشد.

منیت وخودخواهی به "استکبار"تبدیل می شودکه این امر هم درسطح فردی اتفاق می افتدو هم درسطح جمعی که ممکن گروه و جامعه ای هم گرفتار استکبار شود و در مقابل پروردگار طغیان کند./مهر